Uiteraard kennen we Barcelona van de heerlijke tapas, het prachtige strand, de beroemde architect en de plaatselijke FC. Maar wat heeft Barcelona gemeen met de culturele hoofdstad van 2018, Leeuwarden en wat kan het onderwijs hiervan leren?

In de reisgids ‘Barcelona voor gevorderden’ (2014) zegt de schilder Joan Pere Milan: ‘Deze stad heeft mij alles gegeven. In culturele zin staat Barcelona open voor een diversiteit die je op weinig andere plekken in de wereld aantreft. De stad ademt vrijheid en een constante zucht naar vernieuwing. ‘

Barcelona is een stad waar nieuwe inwoners vrij snel worden opgenomen in het netwerk van verenigingen, clubs en maatschappelijke organisaties dat in de Catalaanse cultuur van oudsher sterk is ontwikkeld. Robert Hughes schrijft in zijn boek ‘Het Epos van Barcelona’ (1991) dat één van de levensaders van de stad gemeenschapszin is. Barcelona staat van oudsher bekend om zijn open geest en tolerantie, maar ook om de traditie van opstandigheid. Het Catalaans vormt een onderdeel van de Catalaanse identiteit die zich laat karaktiseren door gemeenschapszin, plurarisme en diversiteit en waarin dialoog de boventoon voert. De Catalaanse cultuur is niet eendimensionaal, maar meervoudig. Een slogan van de FC is `Voor sport & burgerschap!' , om aan te tonen dat de club een instrument is om de samenleving te democratiseren: een club van en voor de mensen, tot vermaak van het volk en pal achter de rechten van de Catalanen.

En wat heeft dit met de culturele hoofdstad van 2018, Leeuwarden, te maken?

Om te verkozen te worden zette de stad in op MIENSKIP (gemeenschapszin). Het overtuigde de jury en inmiddels is Mienskip het ‘leading theme’ voor Leeuwarden als Culturele Hoofdstad. In het promotiefilmpje komt Jordy Pascual (Cultural policy expert University of Barcelona) aan het woord. ‘With Mienskip you pay intention to the ground of cultural development. Mienskip is genuine partnership between people and it’s also respect for nature and the environment. Mienskip is a concept full of meaning not only to Leeuwarden but also all European cities.’

Mienskip, gemeenschapszin, wat kan het bijdragen aan het onderwijs?

Volgens de pedagoog, filosoof Dewey  (1859 – 1952) heeft de mens een innerlijk behoefte om  bij anderen te horen. De mens leeft in allerlei gemeenschappen, zoals het gezin, de school en de verenigingen. Hierin wordt verwacht dat mensen samenwerken en naar elkaar luisteren. De basisschool is hiervoor de leerschool. Bewustwording van het effect van de gemeenschapszin heeft gevolgen voor de cultuur, de organisatie van de school en de invulling van het onderwijs. Exponent in Nederland is een project dat door de pedagoog Mischa de Winter is ontwikkeld: De Vreedzame school.  Binnen de Vreedzame School wordt uitgegaan van het belang van gemeenschapszin en is iedereen betrokken en verantwoordelijk voor elkaar en wordt verwacht dat er op een positieve manier met elkaar wordt omgegaan. Het is een omgeving waar kinderen gezien worden, waar ze invloed kunnen uitoefenen en daar verantwoordelijkheid voor dragen.

Terug van Leeuwarden naar Barcelona. Een prachtig project is Fundacion Exit (www.fundacionexit.org). Fundación Exit heeft de missie om kansarme jongeren te betrekken bij innovatieve projecten, in samenwerking met allerlei bedrijven. De doelgroep van Fundación Exit zijn immigranten en Catalaanse jongeren. Bij de projecten zijn veel bedrijven nauw betrokken. Met name door het aangeboden werkplekleren heeft het een belangrijke toegevoegde waarde bij de ontwikkelkansen. Veel directieleden van multinationals nemen jongeren mee op sleeptouw. Bedrijven bieden zich aan als vrijwilliger. Iets wat past bij de gemeenschapszin van Catalonië, waar men zich verantwoordelijk voor elkaar voelt.

Gemeenschapszin, Mienskip, een ongekende kracht voor democratie en burgerschap.